İslam aləmi Aşura Gününü necə qeyd edir - ARAŞDIRMA

Bu gün bütün müsəlman ölkələrində olduğu kimi Azərbaycanda da Aşura Günü qeyd edilir. Bu gün olduqca mühüm əhəmiyyətə malikdir.
 
protest.az Aşura Günü ilə bağlı araşdırma edib.
 
Araşdırmanı təqdim edirik:
 
Aşura Günü necə yaranıb?
 
Aşura, Hicri təqvimi ilə Məhərrəm ayının 10-cu gününə təsadüf edən mühüm dini gündür. “Aşura” sözü ərəb dilində “onuncu” mənasına gəlir. İslam tarixində Aşura, xüsusilə iki baxımdan mühüm əhəmiyyət daşıyır:
 
Bəzi mənbələrdə bu gün Peyğəmbərimiz Məhəmməd (s.ə.s) tərəfindən oruc tutulan bir gün kimi qeyd olunub. Hədislərdə bildirilib ki, əvvəlki ümmətlərdə də bu gün mühüm olub. Məsələn, yəhudilər Məhərrəm ayının 10-da Musa Peyğəmbərin Fironun ordusundan xilas olmasını qeyd edirdilər. İslamda da bu gün nafilə (könüllü) oruc tutmaq tövsiyə edilib.
 
Kərbəla Hadisəsi
 
Aşuranın ən dərin mənəvi və emosional əhəmiyyəti, Hicri 61-ci ildə (Miladi 680) baş verən Kərbəla döyüşü ilə bağlıdır. Bu gün Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi İmam Hüseyn (ə), ailə üzvləri və yaxın tərəfdarları ilə birlikdə Yezid ibn Müaviyənin qoşunları tərəfindən şəhid edilib. Xüsusilə şiə müsəlmanları üçün Aşura Hüseynin şəhadətinə yas və matəm günüdür. İslam tarixində bu hadisə haqqın zülmə qarşı mübarizəsinin simvoluna çevrilib.
 
Aşura Günü hansı ölkədə necə qeyd edilir?
 
Aşura müxtəlif İslam ölkələrində fərqli formalarda qeyd olunur. Ümumi şəkildə iki əsas istiqamət var: yas mərasimləri (xüsusilə şiə icmaları arasında) və oruc tutmaq (sünni icmaları arasında).
 
İran
İranda Aşura çox geniş şəkildə qeyd edilir. Matəm mərasimləri, sinə vurma, mərsiyə oxuma, şəbehlər keçirilir.  Küçələrdə izdihamlı yürüşlər təşkil edilir. Kərbəla hadisəsini canlandıran səhnələr oynanılır.
 
İraq
Xüsusən Kərbəla şəhərində milyonlarla zəvvar toplanır. İnsanlar Hüseynin məqbərəsini ziyarət edir. Yas yürüşləri keçirilir.
 
Azərbaycan
Aşura günü yas mərasimləri məscidlərdə və ibadət ocaqlarında keçirilir.
İnsanlar Hüseynin şəhadətini yad edir, mərsiyələr oxunur.
Son illərdə qanvermə aksiyaları da geniş yayılıb. İnsanlar bu günü xeyirxah işlərlə keçirməyə çalışır.
 
Türkiyə
Şiə icmaları (əsasən Ələvilər - red.) yas mərasimləri təşkil edir. Sünni icması arasında daha çox oruc tutulur. "Aşure tatlısı" hazırlanır və qonşulara paylanır.
 
Pakistan və Hindistan
Böyük mərasimlər, sinə vurma, qanlı yas yürüşləri keçirilir.
Küçələrdə böyük izdiham olur.
 
Livan
Hizbullah və digər şiə qruplarının təşkilatçılığı ilə matəm yürüşləri keçirilir. Ərəb ölkələrinin əksəriyyəti (sünni çoxluq olan yerlər - red.) Aşuranı daha çox könüllü oruc günü kimi dəyərləndirir. Böyük matəm mərasimləri keçirilmir.
 
Aşura Gününün Əhkamları (dini hökm və əməllər)
 
Sünnilərdə:
 
Aşura günü oruc tutmaq savab sayılır.
Hədislərdə Peyğəmbərin (s.ə.s) Aşura günü oruc tutduğu və müsəlmanlara tövsiyə etdiyi bildirilir. Sonradan fərqli olmaq üçün Məhərrəmin 9-u ilə birlikdə tutulması tövsiyə olunub. Oruc fərz deyil, müstəhəbdir, yəni könüllüdür.
 
Şiələrdə:
Aşura günü şadyanalıq etmək bəyənilmir. İmam Hüseynin şəhadətinə yas tutulur. Mərsiyələr oxunur, matəm mərasimləri təşkil edilir. Bəzi bölgələrdə özünə zərər vermə hallarına rast gəlinir (lakin çoxlu şiə alimləri qanlı özünü yaralama mərasimlərini düzgün hesab etmir - red.). Xeyriyyəçilik təşviq olunur, qanvermə aksiyaları təşkil edilir.
 
Aşura Günündə tövsiyə olunan əməllər:
 
- Oruc tutmaq (xüsusən sünnilər arasında)
- Dualar oxumaq
- Qurani-Kərim oxumaq
- Sədəqə vermək
- Şiələrdə Hüseynin şəhidliyini yad etmək, yas mərasimlərində iştirak